Kamulaştırmanın Şartları Nelerdir ? Nelere Dikkat Edilmelidir ?

Kamulaştırma yapılabilmesi için hangi şartlar gereklidir ? Kamulaştırmaya konu olan ve olmayan şeyler nelerdir ?

Cevap: Şaban GÜL ( Harita Mühendisi – Kamulaştırma Uzmanı ) – 13.11.2021

Kamulaştırma, tamamen kamu yararına dayalı hukuksal bir işlemdir. Kamulaştırma yapabilmek için bazı şartların gerçekleşmesi gerekmektedir. Aksi halde yapılan kamulaştırma çalışmaları yargı organlarınca durdurulabilmekte, değiştirilmekte veya iptal edilebilmektedir. Bu nedenle kamulaştırma işlemlerine başlamadan önce bazı şartların

kesinlikle yerine getirilmesi gerekir. Kamulaştırma kanununun 3. Maddesi ve ilgili mevzuatlar incelendiğinde kamulaştırma yapılabilmesi için temel şartlar şunlardır:

1. Yetkili idare(kurum) tarafından yapılmalı ( Örn: KGM,DSİ vb. ) , 
2. Kamu yararı amacı taşımalı ( Örn: Yol, Baraj vs. ),
3. Kamulaştırmanın Kanunda Öngörülen esaslara göre yapılmalı,
4. Yeterli ödenek temin edilmeli,
5. Kamulaştırılacak taşınmazların özel mülkiyet veya özel hukuk tüzel kişisine ait olması,
6. Kamulaştırması yapılacak şeyin taşınmaz olması.

Taşınmaz olmayan hiçbirşey kamulaştırmaya konu olamaz. Örneğin kamulaştırmaya tabi taşınmazın içineki bir ev kamulaştırmaya konudur ve bedeli ödenir fakat içerisindeki eşyalara herhangi bir ödeme yapılmaz. 

Kamulaştırma bedelleri ilgililerine peşin veya taksitle ödenir. Bu ödenek temin edilmeden kamulaştırma işlemi yapılamaz. Kamulaştırma bedeli genellikle peşin ödense de ;

• Tarım reform projeleri
• Kıyı koruma veya turizm amaçlı projeler
• Yeni ormanların yetiştirilmesi 
• Bünük enerji ve sulama projeleri
• İskan projeleri

olması durumunda 5 yılı aşmamak şartı ile kamulaştırma bedeli eşit taksitle ödenebilir. Fakat kamulaştırılan taşınmaz eğer tarım arazisi ise ve kamulaştırmaya tabi tarım arazisi doğrudan işleten küçük çiftçi ise her durumda kamulaştırma bedeli kendisine peşin ödenir.  

Taksitlendirme ile kamulaştırma bedeli ödemesi yapılması durumunda en yüksek faiz ödenir.

Kamulaştırmaya Konu Olan Ve Olmayan Şeyler

Kamulaştırma kanuna göre taşınmazlar, irtifak hakları ve kaynaklar kamulaştırma kapsamına alınabilir. Taşınabilir eşyaların kamulaştırılması mümkün değildir. Taşınır malların idare(kurum) tarafından elde edilmesi yöntemine istimval diyoruz. Kamulaştırma sürecinde taşınabilir eşyaların nakli eşyanın niteliğine göre nakil bedeli kamulaştırma yapan idarece karşılanabilir. Kamulaştırma yapılan taşınmazın mevcut zemini ve üzerindeki müştemilatlar, irtifak hakları ve kaynaklarda kamulaştırma kapsamına alınır ve bu şeylerde kamulaştırma bedeline eklenir.

Kamulaştırma ile ilgili mevzuatlar irdelendiğinde ;

1. Mera, yaylak ve kışlaklar,
2. Ormanlık alanlar,
3. Park, yol, dere, okul, cami gibi kamu malları,
4. Dağ, tepe, dere yatakları, çalılık, kayalık tescil harici yerler gibi devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerler,
5. Özel kanunlar ile koruma altına alınmış yerleri
6. Daha önce farklı kurum veya tüzel kişilerce kamulaştırılmış taşınmazlar kamulaştırılamaz. Bu taşınmazların edinimi için tahsis, irtifak veya kamulaştırma kanunun 30. maddesine göre taşınmazın devri ile taşınmaz kamulaştırma yapan idare adına tescil edilir.

Uyarı:

Verilen cevaplar kesinlik arz etmeyip Şaban GÜL tarafından öneri niteliğinde yazılmıştır. Verilen bilgiler tamamen Şaban GÜL tarafından yazılan kişisel görüştür. Sorulan soruya verilen cevaplarda mevzuat ve teknik değişikliklerden dolayı farklılıklar olabilir. Ayrıca söz konusu verilen cevaplar kişi veya kurumlar tarafından kabul görmeyebilir. Bu nedenle bu konuyu mutlaka ilgilileri ile görüşüp mutabakata varınız. Burada anlatılanlar sadece yol göstermek amaçlıdır. Daha fazla ayrıntı için lütfen sabangul67@gmail.com e-posta adresine ileti gönderiniz.

Kamulaştırma Soruları Kategorisi Hakkında Bilgilendirme:

Kamulaştırma ile ilgili bu makaleyi inceleyen okuyucunun aşağıdaki metni mutlaka okuması gerekmektedir.

Kamulaştırma ile ilgili sorulan sorular 4650 sayılı yasa ile değişen 2942 sayılı kamulaştırma kanunu başta olmak üzere, 3402 sayılı Kadastro kanunu ve mülkiyete ilişkin kanunlar esas alınarak, yönetmelik ve tebliğler esas alınarak cevaplanmıştır. Kamulaştırma konusunda verilen cevapların hukuki bir geçerliliği yoktur. Kamulaştırma ile ilgili en doğru bilgi kamulaştırma yapan idare tarafından edinilebilir. 

Kamulaştırma ile ilgili bir davanız söz konusu ise lütfen hukuki süreci takip ederek, esas en doğru bilgiyi avukatınız veya kurumda ilgili kişilerden veya konusunda uzman kişilerden alınız.

Kamulaştırma ile ilgili internet sayfalarında veya sosyal medyadaki gerçek olmayan bilgilere güvenmeyiniz ve internet ortamında veya sosyal medyada yardım ararken veya fikir sorarken kesinlikle kişisel verilerinizi tanımadığınız kişiler ile paylaşmayınız. Aksi durumda ciddi zarar görebilirsiniz.

Kamulaştırma ile ilgili tüm sorularınızı kamulaştırma yapan idarenin ilgili bölge müdürlüğüne veya şefliklerine mesai saatleri içerisinde sorabilirsiniz. Unutmayın ki en doğru bilgiyi kamulaştırmayı yapan idare verecektir. 

Yurtdışında yaşıyor ve tarafınıza kamulaştırma ile ilgili tebligat gelmiş ise bunun için Türkiye\’ye gelmenize gerek yoktur. Tanıdığınız ve güvendiğiniz bir dosta veya akrabanıza vekalet vererek bu işlemi gerçekleştirebilirsiniz. Türkiye sınırları içerisindeyseniz ve kamulaştırma yapılan yere uzaksanız, kamulaştırma yapan idarenin farklı bir bölge müdürlüğü veya şefliklerinden de kamulaştırma işlemini gerçekleştirebilirsiniz.